منبع:زبان وادبیات تركان خراسان

نادیر شاه افشار دؤورونده تورك دیل، ادبییات بیر باخیش

توحید ملكزاده دیلمقانی :

ایندیكی خوراسان افشارلاریندان اوْلان و بؤیوك اراضی ضبط ائدن مودریك نادیرشاه اوْلدوقجا تورك میللی شوعورونا مالیك ایمیش. او موقتدیر افشار ائلینین قیرقلی/قیرخلی طایفاسیندان اوْلموش (1)٬ بو كولتورلو ائل قوجاغیندا بسله نمیش٬ اوْ توكه نمز میللی تورك مدنییتیندن اوْلدوقجا یارارلانمیشدیر. آتاسی ایمام قولوبیگ٬ افشار طایفالاریندان بیرینین باشچیسی اوْلاراق (2) میللی شوعورلو آدام ایمیش. بو شوعورا گؤره ایمیش كی اوشاقلارینین آدینی "بیگ تاش" و "بابیر" قوْیموشدور. (3)

چاغداش عصیرده بیلگینلر صفوی حؤكومتینی میللی تورك حؤكومتی كیمی قیمتله ییرلر. چونكو بو حؤكومت هر طرفلی تورك مدنییتینه اویارلی اوْلموشدور. تورك دیلی قوْشون و سارای دیلی اوْلوب، سییاحلارا گؤره اوْ زامان فیرانسیز دیلی كیمی قیمتله نه رمیش. سارای فرمانلاری تورك دیلینده وئریلسه ده آنجاق بعضیلری "تاجیك" مونشیلر، بیتیكچیلری طرفیندن فارسجا (دری) یازیلارمیش. صفوی شاهلاری ایسه تورك دیلینی گئنیشله ندیرمك اوچون تورك شاعیرلرینی حیمایه ائدیردیلر.

نادیر شـاه :

 الیمیزده اولان قایناقلارا گؤره ایندیكی ایرانا حؤكوم سورهن افشار توركلری ده٬ هم صفوی حؤكومتی سیستئمینه اویوب٬ هم ده امیر علیشیر نوایی´نین قوردوغو "جاغاتای" مكتبینه ماراق گؤسته رمیشلر. بو ایكی تؤكه نمز بولاقدان ایچیب فایدالانان نادیر شاه تورك دیلینه یالنیز دانیشیق دیلی یوخ٬ بلكه یازی-پوْزو دیلی كیمی دیه ر وئرمیشدیر. اؤرنك اوْلاراق نادیر شاه´ین مونشىسی بؤیوك توركولوق میرزا مئهدیخان استرآبادی (اؤلوم 1161 ه.قּدن سونرا) یازدیغی "مبانی اللغة" آدلی كیتابیندا توركجه نین گیرامئرینی آچیقجا ایضاح ائتمیش. آیری بیر دیه رلی كیتابی "سنگلاخ"دا ایسه توركجه فارسجا سؤزلوك ترتیب ائتمیش و نادیر شاه´ا سونموشدور. بو كیتابین دیه رینی فارسلارین «برهان قاطع» كیمی قیمتله یه نلر بو كیتابلارا سؤزلرین داها آچیقلانماسی اوچون امیر علیشیر نوایی´دن شئعرلر گتیرمه یینی قئید ائتمیشلر.(4)

افشار اوردوسو ایسه تورك سیستئملی اوردو كیمی هؤرولموش، اساسن قوشون تورك سركرده لریندن اوْلموش، تات-تاجیك ایسه توركجه دن قوللانارمیشلار. قایناقلارا اساسن او دؤورده اوردو فرمانلاری توركجه سؤیله نه رمیش٬ قوْشون یوروش زامانی "سورون - سورون" (5)٬ دوشمان ایسه قاچاندا "قاچ - قاچ" و "نئیله ییم، نئیله مه ییم" سؤیله رمیش (6). افشار اوردوسو عسگرلرینه ایسه "باشدان گئچه ن" (7) دئیه رمیش. بو سؤز ایندیكی ایران اوردوسوندا "سرباز" سؤزونه ترجومه اوْلوبدور.

نادیر شاه´ین توركلوك شوعورو :

نادیر شاه اصالتلی بیر تورك سولطانی كیمی اؤز كیملییینه گووه نیب بوتون تورك دبلرینه تعههودلو اوْلموشدور. او آذربایجان تاریخینده تایی چوخ آز اوْلان عوموم تورك قورولتایینی قورموش٬ اؤز حؤكومتینه خالقدان سس آلمیشدیر. او بو قورولتایدا اؤزونو تورك سوْیلو بیله ره ك(8) گووه نمیشدیر. نادیر شاه´ین فیكرینی دویان اؤلكه قونشولاری دا اوْنو "تورك سولطانلارینین بؤیویو" آدلامیشلار.(9)

موُغان قورولتاییندا ایسه عوموم خالق دیلی توركجه اوْلموشدور. بو قورولتایدا اوْلانلارین بیریسی "آبراهام گاتوغی كوس" نادیر شاه´لا گؤروشونو تام دیققتله ثبت ائتمیشدیر. او نادیر شاه´لا توركجه قونوش موشدور. گاتوغی كوس´ون یازدیغینا اساسن "نادیر منی گؤرجه ك سئوینیب دئدی: خوش گلمیسن خلیفه، یاخچیسان، چاق سان، یولدا آزار چكمیشسن، ایشدان - زاددان، چوخ بیاختیار كیشیسن، چوخدان گلمیسن؟"(10) سوْنرا نادیرشاه دربار باخانینا توركجه تاپشیریقلار تاپشریب دئدی: "خلیفه یاخچی اوْتاق وئر٬ یاخچی گؤزه ت، بیر یاخچی خوجه كیشیدور"(11). بللىدیر نادیر شاه´ین سؤیله دیكلری چوخ اوْلموش آنجاق خلیفه نین حصوروندان یالنیز نئچه جمله بو اولو تورك سولطانیندان قالمیشدیر.

نادیر شاه دؤورونده فارس دیلینده ایشله ك اوْلان توركجه سؤزلر:

صفوی دؤورو كیمی، افشار دؤورو ایسه فارس دیلینه بؤیوك ائتگیلر بوراخمیشدیر. دئمك شخص آدلاری٬ اوردو سؤزلری، معیشت سؤزلری و ساییره تورك كولتوروندن فارس یازقیلارینا كئچمیشدیر:

بیباش، خاقان، ایلغار، قیزیلباش، یئنی چئری آقاسی، منجوق، قویمه، بهادور٬ سنور (سینیر، مرز)، گنج اوغلان، ارگنجی، كاواك، اوجاق، قیزغان، ساق - سوْل، آرخالیق، اولكه٬ بوستو، توپوز، دیلماج، ساریق (ساغری)، صف پوْزان، قرهباغی (بیر نوع چكمه)، قلبیر٬ قره بوُقرا (ایشكنجه آلتی)، قمیز، قین، قیزیل آلا، معركه گؤزهن (بیر نوع اسلحه)، موشك سوزهن (بیر جوره اسلحه)، نارین قلعه، آتالیق، آغور، اوغور، آق سقّال، ایشیك آقاسی، اویماقات، ایناق، بیلگر بیگی، بیلاكات (تحفهلر)، ساخلو، سیقیناق، سورسات، قوریلتای، اردو، قره سوزان، قراول، قلعه، قورچی، قور، قوش بیگی، قوشچی، قوللر آغاسی، كرنش، كشیكچی، گؤزچی، نسقچی، تمورقاپی (دربند)، شاباشاق، اون باشی، یوزباشی، مین باشی، قوللوقچی، گمی، چؤل، سولان، یئریها یئری، تیل و س.

شخص آدلاری :

توپوزان، قورت، بیگتاش، بابیر، آق سولقور، آیدین، آتای خان، ارتوق ایناق، اردوغدی بیگ، ارقانون جی، آسلان خان، اوغوزلوخان، آلب ارسلان، آلاهوئردی، اولوغ بیگ، انوش تیگین، قاآن، بالته بیگ، بلكاتیگین، بوداق بیگ، بایرام، طرخان، تورسون خان، توقتمیش خان، تیمور، قره قیتاق، داش تمور، داور اوْغلان، ساروخان، سرماق بیگ، سلجوق، سوره بیگ، لاچین، آقبانو (روس ایمپاراتوریسی، كاترین´ه نادیرشاه طرفیندن وئریله ن آد (12))، جیغال اوغلی٬ یولدوزخان، اوغورلوخان (هر ایكیسی نادیرشاه´ین نوهلری).

نادیر شاه´ین توركجه نى یازی دیلی ائتمه سیاستی :

نادیر شاه كئچمیش تورك سولطانلارینین ترسینه توركجه نی دانیشیق دیلیندن چیخاریب یازی دیلی ائتمیشدیر. او توركجه نی دیه رله ندیرمك اوچون آتا باباسی مولكو اوْلان كلات قالاسینین گیریش یئرینده توركجه بیر كتیبه قازدیرمیشدیر. بو آبیده هله ده خوراسان´ین درّه گز شهرینن كلاتیندا دورور. 24 بنددن عیبارت اوْلان بو شئعرلر بؤیوك بیر قایانین 15 لییینده قازدیریلمیشدیر. خوش خطله عرب الیفباسی ایله قازان اوستانین آدی بللی اوْلماسا دا٬ شئعرلرین سؤیله یه نی آبیده نین آلتیندا قازیلمیشدیر. او دا افشارلاردان اوْلان گول بون افشار´دیر. (13) اوْنون حاققیندا معلوماتیمیز آزدیر٬ آنجاق بیلیریك نادیر شاه ساراییندا اؤنه ملی یئری واریمیش. ایسلامدان سوْنرا تورك تاریخینده هله تایی آز اوْلان بو كتیبه 57/1155 نجی ایللرده قازیلمیشدیر. ایندی ایسه بو شئعرلر:

نادیر داش یازیتى- كتیبه نادرى :

بسم الله الرحمن الرحیم و هو الاعلی

ایبتیدا حمد-ى خودا-یى احد-و فرد-ى قدیم 

- İbtida həmd-i Xudâ-yi əhəd-u fərd-u qədim

قادیر-ى لم یزل-و عالیم-و دانا-و حكیم 

-Qâdir-i ləm yəzəl-u âlim-u dâna-vu həkim

او كی بو كون-و مكانی یارادیب قودرتدن 

-O ki bu kun-u məkanı yaradıb qudrətdən

او كی بو بحر-و بری خلق ائدیب شؤوكتدن 

-O ki bu bəhr-u bəri xəlq edib şövkətdən

ایكی عالمده اودور بندهلره یاور-و یار 

-İki âləmdə odur bəndələrə yâvər-u yar

حیكمتیندن گؤرونور بندهلره هر آثار 

-Hikmətindən görünür bəndələrə hər âsar

خلق-ى عالم هامى مؤحتاجدیر او درگا-هه 

Xəlq-i âləm hamı möhtâcdır o dərgâhə

او ووروب نور-و مینا٬ كؤوكب-ى مئهر-و ماهه 

 - O vurub nur-u mina, kövkəb-i mehr-u mâhə

حمد-ى حقدن سورا اولدو قلمیم نور افشان 

-Həmd-i Həqdən sora oldu qələmim nurəfşan

"بثنا گستری ختم رسل٬ فخر جهان 

-"Be səna gostəri-ye xətm-e rosol, fəxr-e cahan" “ 

نبی-یى هاشیمى-و احمد-و محمود صیفات 

- Nəbi-yi Hâşimi-yo Əhməd-o Məhmud sifât

كیم خودادان اولا داییم "علیه سلام و صلوات 

-"Kim Xudâdan ola dâyim "əleyhə səlam o sələvat"

آل-و اصحابینا هم رحمت-ى بئسیار اولا 

-ا Âl-u əshabına həm rəhmət-i besyâr ola

اولا حق یاوری هر كیم اولارا یار- اولا 

Ola Həq yâvəri hər kim olara yâr ola

حمد-ى نئعمت-ى حقدن سورا٬ با صیدق-ى زبان 

-Həmd-i ne'mət-i Həqdən sora "bâ sidq-i zəban"

فرضدیر بندهلره مدح-ى شهنشاه-ى جهان 

- Fərzdir bəndələrə mədh-i şəhənşâh-i cahan

او شهنشاه-ى فلك مرتبة-یى چرخ-ى سریر 

-O şəhənşâh-i fələk mərtəbə-yi çərx-i sərir

شاه نادیر٬ كی آدی تك یوخ٬ میثل-و نظیر 

-Şâh Nâdir, ki adı tək yox, misl-u nəzir

دئمك اولماز بو شهنشاه٬ بلكى اولا پئیغمبر 

-Demək olmâz bu şəhənşah, bəlki ola peyqəmbər

یا موقررب ملكیدیر اولوب از نوع-ى بشر 

-Yâ muqərrəb mələkidir olub əz nov'-i bəşər

لئیك چون قودرت-ى حق ظاهیر ائدیب بیش از پیش 

- Leyk çün qudrət-i Həq zâhir edib biş əz piş

نظر-ى حق اونا٬ هر كیمسه دئسه حق٬ دیمیش 

- Nəzər-i Həq ona, hər kimsə desə Həq, dəymiş

نیسبت ایله شرف-و فخر-ى اوجاق-ى تئیمور 

-Nisbət ilə şərəf-u fəxr-i ocâq-i Teymur

حسب ایله به جهان٬ شاه-ى شهاندیر مشهور 

-Həsəb ilə be cahan şâh-i şəhandır məşhur

موصطفا خولق-و مسیحا دم-و یوسیف طلعت 

- Mustəfa xulq-u Məsiha dəm-u Yusif təl'ət

بوعلی دانیش-و حاتم كف-و لوقمان حیكمت 

-Buəli dâniş-u Hâtəm kəf-u Luqman hikmət

قابیلییتله اونا وئردی خوداوند-ى كریم 

-Qabiliyyətlə ona verdi Xudâvənd-i Kərim

تاج-و تخت-ى شهی-و عدل-و كرم٬ خلق-ى عظیم 

-Tâc-u təxt-i şəhi-yu ədl-u kərəm, xəlq-i əzim

هر شرافت كه دئسه م شاه-ى شهاندیر كامیل 

- Hər şərâfət ki desəm şâh-i şəhandır kâmil

مرحمتدن اونون الطاف-ى خودادیر شامیل 

- Mərhəmətdən onun əltaf-i Xudâdır şâmil

ائعتیقادى (بئله دیر ؟) او شه-ى پاكیزه نهاد 

-E'tiqadı belədir o şəh-i pâkizə nəhad

باغلامیش صیدق خداونده ائدرلر بئله یاد 

-Bağlamış sidq Xudâvəndə edərlər belə yâd

اله گیرمز بئله دؤولت "به سپاه و شمشیر 

-"Ələ girməz belə dövlət "be sepah o şəmşir"

اولا بیلمز بئله ایقبال "به فضل و تدبیر 

-"Olabilməz belə iqbal "be fəzl o tədbir"

سن ویریبس اونا بو سلطنت-و تخت-و سیپاه 

-Sən veribsən ona bu səltənət-u təxt-u sipah

سن ویریبسن اونا تاج-و كمر-و فرر-و كولاه 

-Sən veribsən ona tâc-u kəmər-u fərr-u kulah

دؤولتیم حافیظى سنسن٬ سنه دیر اوممیدیم 

-Dövlətim hâfizi sənsən, sənədir ümmidim

من سنه باغلامیشام صیدق٬ بودور تأییدیم 

-Mən sənə bağlamışam sidq, budur tə'yidim

دؤولتیم مونكیرینى سن (ائله دین؟) خوار-و ذلیل 

-Dövlətim münkirini sən elədin xâr-u zəlil

دوشمنیم كورلوغونا یاور اول٬ ائى ربب-ى جلیل 

-Düşmənim korluğuna yâvər ol ey Rəbb-i cəlil!

چونكى صیدقی بئل دیر حقینه "از روی یقین 

-Çünki sidqi belədir Həqqinə "əz ruy-i yəqin"

بو سببدن اونا الطاف-ى خودا اولدو موعین 

- By səbəbdən ona əltâf-i Xudâ oldu muin

الینی توتدو خوداوند-ى جهان قودرتدن 

- Əlini tutdu Xudâvənd-i cahan qudrətdən

كامیاب ائتدی اونو معدیلت-و شؤوكتدن 

-Kâmyab etdi onu mə'dilət-u şövkətdən

بخت-و ایقبال ایله هئچ كیم بئله اولماز باقی 

-Bəxt-u iqbal ilə heç kim belə olmaz bâqi

گون كیمی دؤولتینه٬ عالمه٬ رؤوشن باقی 

-Gün kimi dövlətinə aləmə rövşən baqi

شاخ-ى گول نشو-و نوما (بولدو؟) نم-ى فئیضیندن 

-Şax-i gül nəşv-u numa buldu nəm-i feyzindən

كى بو اشعار اولوب مدحسرا "گولبون"دن 

-Ki bu əş'ar olub mədhsəra "Gülbün"dən

نادیر شاه´ین توركجه نی، یازی دیلی ائتمه روضه متبركه جناب على(ع) :

نادیر شاه´ین توركجه نی، یازی دیلی ائتمه ده آیری بیر تدبیری ده قوتسال (مقدس) ایماملارین ضریحلرینده توركجه شئعر یازماق اوْلموشدور. «نشئه» تخللوصلو میرزا عبدالرزاق تبریزی جهانشاهی نادیر شاه´ین تكلیفی ایله نجف شهرینده قویلانان ایمام علی (ع) حرمىنین قاپىسی اوستونه بیر شئعر یازمیشدیر. او جهانشاه (آذربایجان قارا قویونلو سولطانلاریندان) اؤولادلاریندان اوْلموش٬ تبریزده بؤیوموش٬ سونرا ایصفهان´ا كؤچموشدور. ریاضییاتدا اوغورلار قازانان عبدالرزاق تبریزی، مازندران موستوفیسی اوْلموش٬ آنجاق 1125 ه.ق. ده وفات ائتمیشدیر. اوْنون فوت تاریخینی تربیت 1158، ریاض الجنته ایسه 1188 قئید ائدیبلر. شاعیرین دیوانی تئهران دانیشگاهینین كیتابخاناسیندا 2935 نومرهده هله ده قورونور، بو توپلومدا 88 ورق وار، هر ورق ایسه 13 سطیر. تبریزده كی دیوان ایسه 2626 نومره ایله ساخلانیلیر. بو توپلومدا 108 ورق واردیر. ایندی ایسه اونون شئعرلریندن داها بیر اؤرنگ:

تاریخ مطلا ساختن روضه متبركه جناب على(ع) كه حسب الامر بزبان تركى گفته شد (١١٥٥)

شه-ى جم حیشمت-ى دارا درایت٫ نادیر-ى دؤوران 

- Şəh-i cəm hişmət-i Dâra dərayet, Nâdir-i dövran

كى تخت-ى دؤولت-ى جمشیده واریثدیر جاهان اوزره 

- Ki təxt-i dövlət-i Cəmşid'ə vârisdir cahan üzrə

بدخشان لعل و عوممان اینجىسین وئرمیش خراجیندا 

- Bədəxşan lə'l-u Umman incisin vermiş xəracında

گونش تك حؤكمو نافیذ٫ موتتصیل دریا و كان اوزره 

- Günəş tək hökmü nâfiz müttəsil dərya vü kân üzrə

چكیلمز كهكشانین یایى تك نققاش اگر چكسین 

 -Çəkilməz kəhkəşânın yayı tək nəqqaş əgər çəksin   

میثال-ى قوووت-ى بازو-یى ایقبالین كمان اوزره 

-Misâl-i quvvət-i bazu-yi iqbalın kəman üzrə

بولند ایقبال اولان٫ اعدالارین دا سربولند ائیله ر 

-Bülən iqbal olan ə'daların da sərbülənd eylər

موكررر ائیله میش دوشمنلرین باشین سینان اوزره 

-Mükərrər eyləmiş düşmənlərin başın sinan üzrə

عیار-ى خالیص-ى كانینى٫ ائدیبدیر گون كیمى رؤوشن 

-Əyar-i xalis-i kanını, edibdir gün kimi rövşən 

قضا جریان ائدیب٫ فرمان كمان-ى عیزز و شان اوزره 

-Qəza cəryan edib fərmân-i izz-u şân üzrə

كى لازیمدیر علىنین رؤوضه-یى پاكین طلا ائتمك 

-Ki lâzimdir Əlinin rövzə-yi pâkın təla etmək

مونووردیر مقام-ى مئهر داییم آسیمان اوزره 

-Münəvvərdir məqâm-i mehr dâyim âsiman üzrə

زئهى نام-ى هومایون٫ كیم یازاندا كاتیب-ى قودرت 

-Zehi nâm-i humayun kim yazanda kâtib-i qudrət

گرهك توغرا-یى بسمالله چكسینلر نیشان اوزره 

-Gərək tuğra-yi bismillâh çəksinlər nişan üzrə

او كؤوكب كیم كى افلاك-ى خلافت ایچره انوارین 

-O kövkəb kim ki əflâk-i xəlafət içrə ənvarın

سالیب چرخ-ى چاهارومدان زمین اوزره٫ زامان اوزره 

-Salıb çərx-i çaharumdan zəmin üzrə, zaman üzrə

اولور مرآت دینین صئیقلى٬ دؤولت بو اوزدندیرر 

-Olur mər'at dinin seyqəli, dövlət bu üzdəndir

قضا تخت-ى خلافت رسمین ائتمیشدیر جاهان اوزره 

-Qəza təxt-i xəlafət rəsmin etmişdir cahan üzrə

ووجود-ى تخت اوچون عیللت گرهك ناچار چار اولسون 

-Vucud-i təxt üçün illət gərək nâçar çâr olsun

مؤخخر علییت-ى غایى اولور ظاهیر عیان اوزره 

-Müəxxər illət-i qâyi olur zahir əyan üzrə

سن اول كامیل باهادیرسان٬ گیرامیسن كى حاققیندا 

- Sən ol kâmil bahadırsan, girâmisən ki haqqında

دئمیش هر جؤوهرى٬ بیر قییمت-ى ناقیص٬ گومان اوزره 

-Demiş hər cövhəri, bir qiymət-i naqis, güman üzrə

شها! بیایختییارام مدح-ى شاهنشاه-ى دؤورانه 

-Şəha biixtiyâram mədh-i şâhənşah-i dövrânə

بو اوزدندیر موكررر ائیلهرم جاری زبان اوزره 

-Bu üzdəndir mükərrər eylərəm câri zəban üzrə

دلیل-ى شؤوكتی بسدیر همین نام-ى هومایونی 

- Dəlil-i şövkəti bəsdir həmin nâm-i humayuni

معانی لفظدن ظاهیر اولور لؤوح-ى بیان اوزره  

-Məâni ləfzdən zâhir olur lövh-i bəyan üzrə 

دئییلدیر كهكشان تسخیر اوچون عزم ایله ییب گویا 

-Deyildir kəhkişan təsxir üçün əzm eyləyib guya

كمند-ى هیممت-ى والاسین آتمیش آسیمان اوزره 

- Kəmənd-i himmət-i vâlâsın atmış âsiman üzrə

ائدیب ایجاد چون صانیع٫ بو شاهنشاه-ى دؤورانین 

-Edib icâd çün Sân'i, bu şâhənşah-i dövranın

حوصول-ى مقصدین فرمانینا توأم جهان اوزره 

-Husul-i məqsədin fərmanına to'əm cahan üzrə

ریضا وئردی اونا سولطان-ى روم ایسكندر-ى ثانی 

- Riza verdi ona Sultan-i Rum, İskəndər-i Sâni

كى واجیبدیر دوعا-یى دؤولتی٫ ایسلامییان اوزره 

- Ki vâcibdir dua-yi dövləti, İslâmiyan üzrə

زئهى شؤوكت كى گر كوففار ایلن عزم ائیلهسین رزمه 

-Zehi şövkət ki gər küffâr ilən əzm eyləsin rəzmə

چكرلر میننت-ى شمشیرینی باش اوسته٫ جان اوزره 

-Çəkərlər minnət-i şəmşirini bâş üstə, cân üzrə

صلاح-ى دؤولتینی ایسته ین بغداد والیسی 

- Səlah-i dövlətini istəyən Bəğdad vâlisi

چالیب ایتمام اوچون سعی ایله دامانین مییان اوزره 

- Çalıb itmam üçün sə'y ilə damanın miyan üzrə

او صاحیب جاه كیم ذیكر ائتسهلر نام-ى گیرامیسین 

-O sâhib câh kim zikr etsələr nâm-i giramisinin

ائده رلر حمد اسما ایلن, جاری زبان اوزره 

-Edərlər həmd əsmâ ilən, câri zəban üzrə

بو خئیر امرین موهییا اولدو چون اسباب-ى ایتمامى 

-Bu xeyr əmrin muhəyya oldu çün asbab-i itmamı

ریضا-یى پادیشاه-ى تاجبخش-ى كامران اوزره 

-Riza-yi pâdişah-i tâcbəxş-i kâmran üzrə

زر-ى نابین عیارین ائتدی اؤز ایخلاصی تك شاهد 

- Zər-i nabın əyarın etdi öz ixlası tək şahid

مویسسر نقد-ى جان ایلن٫ موعادیل ایمتاحان اوزره 

-Müyəssər nəqd-i can ilən, muadil imtahan üzrə

ملاییك اولدولار همدست-ى اوستادان-ى چابوك دست 

-Məlayik oldular həmdəst-i ustadan-i çabukdəst

طلادان آسیمان ایجاد اولوندو آسیمان اورزه 

-Təladan âsiman icad olundu âsiman üzrə

ضریح اوزره مونوور گونب-ى خورشید خاصییت 

-Zərih üzrə münəvvər günbəd-i xurşid xâsiyyət

سانیرسان قوببه-یى یاقوت-ى احمردیر جینان اوزره 

-Sanırsan qübbə-yi yâqut-i əhmərdir cinan üzrə

گؤیول پرواز ائدیب سر طووق-ى زررینین خیال ائیله ر 

- Göyül pərvaz edib sərtovq-i zərrinin xəyâl eylər

كى آچمیش بال٬ طاووس-ى بئهئشتى آشییان اوزره 

-Ki açmış bâl tâvus-i beheşti âşiyan üzrə

مواذذین بولبول-ى تسبیح خوان و صحن٬ گولشندیر 

-Müəzzin bülbül-i təsbihxân-u səhn, gülşəndir

قیزیل گول دستهسی٫ گولدستهلر باغ-ى جنان اوزره 

- Qızıl gül dəstəsi, güldəstələr bâğ-i cənan üzrə

تمننا-یى سلاطیندیر٬ اوزون سورتمك بو درگاها 

-Təmənna-yi səlâtindir üzün sürtmək bu dərgâha

زئهى رفعت كى ایستر صدر دوشسون آسیتان اوزره 

-Zehi rəf'ət ki istər sədr düşsün âsitan üzrə

دئیه ركن عقل-ى ظاهیربین منه شول قوببه دیر گویا 

-Deyərkən əql-i zâhirbin mənə şol qübbədir guya

كى اولموشدور طلا-یى نابیله زررین جهان اوزره 

-Ki olmuşdur təla-yi nâb ilə zərrin cahan üzrə

جوابیم "نشئه "اولدو موصررع تاریخ-ى ایتماما 

- Cəvabım Nəş'ə oldu mürəssə târix-i itmama

ادب بیل مئهر! ساكین دور! موطاف-ى اینس و جان اوزره 

- Ədəb bil Mehr! Sâkin dur! Mutaf-i ins-u can üzrə

افشار دؤورونون باشقا شاعیرلریندن بیری ده نادیر شاه´ین ایناغی (ندیم) "میرزا ذكی" (اؤلوم 1163 ه.ق)٬ نادیر شاه´ین سیاستی داوامیندا توركجه شئعر توپلومو حاضیرلامیشدیر. 9330 بئیتدن عیبارت اوْلان بو شئعر توْپلومو تئهراندا مجلیس كیتابخاناسیندا هله ده دورور. (14)

قایناقلار:

1- استرآبادی، عـالم آرای نادری، 6 نجی جیلد، ص 5.

2- ژان اوتر، سفرنامه ژان اوتر، تهران 1363، ص 15.

3- استرآبادی، عالم آرای نادری.

4- صفا، ذبیحالله، تاریخ ادبیات در ایران ج 5، چاپ هفتم تهران 1371، ص 394.

5- استرآبادی، ص 41.

6- استرآباد، ص 132.

7- استرآباد، ص 310.

8- استرآباد، II ج، ص 9451.

9- استرآباد، II ج، ص 460.

10- سپنتا، عبدالحسین، منتخباتی از یادداشتهای ابراهام گاتوغی كوس، تهران 1347، ص 25-24.

11- همان

12- استرآباد، ص 460.

13- لارودی، نورالله، زندگانی نادرشاه پسر شمشیر، انتشارات ایران زمین چاپ دوم 1370 ص 294.

14- استرآباد، II ج، ص 926.