قدیمیترین اثار زبان تركی در زبان سرخ پوستان امریكا و احتمالا قدیمیترین نواحی ترك زبان
+0 به یه ن
اثر میرفاتح زكییف:محقق و استاد تاریخ دانشگاه غازان
ترجمه: دكتر رحمت قاضیانی
قدیمیترین ریشه های قومی انسانها معمولا از طریق زبان شناسان و با بررسی مطالعات زبانشناسان و با اضافه كردن مشاهدات باستانشناسی به ان پیدا می كنند.در علوم زبانشناسی و تاریخی مرسوم در اروپا و روسیه،كه با ادعای مركزیت برای هندواروپائی ها نوشته شده،سعی شده كه تقسیم زبان اورال-التائی به زبان های التائی و اورالی از حدود ده هزار سال پیش و تقسیم زبان التائی به زبان های تركی –مغولی ، منچوری و ژاپنی- كره ای از حدود شش هزار سال پیش و تقسیم زبان تركی – مغولی به زبان های تركی و مغولی حدود چهار هزار سال پیش اتفاق افتاده است.
اولین شكاف در دیدگاه فوق در قرن هفده اتفاق افتاد و در قرن نوزده ضربات سختی به ایده فوق وارد شد و. در قرن بیست تناقض گفته های مدعیان ثابت شد.
در سال 1638 اقای " جان ژوسلین" (1)متوجه شدند كه در زبان سرخ پوستان امریكا اثاری از لغات تركی وجود دارد. در قرن نوزده " اتو رریك" (2) در زبان اقوام " سو" از سرخ پوستان شمال امریكا لیستی از لغاتی با نزدیكی به زبان تركی تهیه نمود. مثلا،" تانگ"یعنی طلوع " تائی " یا " تانگی " یعنی اموختن. " اتا " یعنی پدر، " اینا " یعنی، مادر، " تا " یا " ته " یعنی ضمیمه ای برای مكان ، " اكتا " یعنی " یك طرف " و غیره. در ایتالیا و فرانسه نیز بررسی هائی مشابه انجام شد و نتایجی یكسان بدست امد.
دانشمند سوئدی اقای " استیك ویگاندر " (3) تعدادی از تحقیقات خود را در مورد رابطه بین زبان های قوم " مایا " و زبانهای التائی انتشار داده است. اقای " ا. كاریمولین ، 141-136 1976 (4) در تحقیقات خود مثالهای زیر را اورده است." ااك " یعنی خیس ، " اكا "-" اگا " ، " اقا " یعنی جریان ، جاری شدن . " بالدیز " یعنی خواهر جوانتر همسر ، " بایال " یعنی ثروتمند و فراوان، " بویا " یعنی رنگ ، " بور " یعنی بافتن گیسو، " ایك " یعنی ظاهر شدن، و " تور " یعنی استادن.
در زبان سرخ پوستان امریكائی " مایا " صداهای " ی " و " یو " بطور مكرر قابل تبدیل و تغییر هستند و این معمولا فونتیك تركی را بخاطر می اورد.مثل زبان تركی در زبان " مایا " كلمه " یاش "به مفهوم نو و تازه و جوان می باشد و تركیب ان مثل " یاشیل " یعی سبز است.(دییگو.د.لاندا،1955،19،77،79 ) (5).
دانشمند روسی اقای " یو.وی.كنوروزوف " (6) برای مدت طولانی و مستمر، نوشته ها و فرهنگ قوم " مایا " را مطالعه كرده است.در نتیجه او لیست لغات مربوط به زبان " مایا " را تنظیم كرده ولی هیچوقت به این فكر نیفتاده كه تشابهی بین ان لغات و واژگان زبان تركی وجود داشته است.بعضی از این تشابهت در زیر اورده شده است.
" چاك " یعنی رنگ در كلمه " چاگیلدیر – انعكاس دادن " " چاك " یعنی تنور و بخاری . در كلمه " چاقما " یعنی سنگ اتش زنه." یاش كین " ، یعنی خورشید. در تركی " كین " ( گون ) به خورشید اطلاق می شئد. كلمه تركی " كن یاش " ( گون یاش" در تركی باستان با كلمه " یاش كیك " ( یاش كین- یاشیك ) با معنی خورشید مترادف است.در زبان " مایا " كلمه " یاش " به معنی اتش استفاده شده است و در تركی تاتارها كلمه " یاشن " (روشن شدن) با معنی اتش ارتباط دارد. كلمه " گون " ( خورشید ) در هر دو زبان با معنی اتش ارتباط دارد.
تمام این بررسی ها نشان می دهد كه تشابهات معانی در لغات تركی و زبان " مایا " تصادفی نبوده ، بلكه به تشابه ساختار زبانی انها مربوط می شود.
" ااك " – روشنائی
" ایچین " – حمام كردن. " اچ +این " –در اب فرو رفتن – در یافتن.
" چن " – چاه ، طبیعی و نه مصنوعی. " چونگل " – گود.
" ایشیل " قسمتی از سرزمین مایا، " ایش – ایل " یا " ایچ – ایل " – مملكت داخلی، با قسمت انتهائی
" ال – ایل " اسامی مكانها بصورت زیر وجود دارد.
ایشیل، تسنتال.تسوتس ایل. چول ، چونت ایل ، پوهلاب ایل.باك هال ایل ، كوسوم ال . چكتمال . كونگ ال، ایتسم ال، و وك یاب ال.(دییگو.د.لاندا )
البته امكان اینكه مثالهای بیشتری از نظر تشابه زبانی بین زبان مایا و ترك اورده شود وجود دارد ، ولی مثالهای قبلی بیان شده نشان می دهد كه زبان مایا از نظر عاریه های تركی غنی است.
مردم مایا مثل تركها منسوبین جوانتر و بزرگتر را به خوبی تشخیص می داده اند و انها را به عناوین مختلف صدا می كرده اند.(دییگو.لاندا.1955،48)(7).( ایلمینسكی.ان.ای.1862،22،23) (8) .
موزیك قوم مایا مثل تركها اساس پنج صدائی ( پنتاتونیك) داشته است.
تحقیقات " یو.وی.كنوروزوف " (9) نشان می دهد كه نظام اجتمائی قوم مایا شبیه جامعه سومر و مصر بوده است.در هر دو ،ساختار قبیله ای با ساختار برده داری تركیب شده بوده است.(دییگو..د لاندا.1955،37) (10)
چون مایاهای امریكای شمالی از جهات متفاوت تركها را به خاطر میاورد، بعضی دانشمندان مایا ها را " پراترك" (ماقبل ترك) بحساب می اورند.بنظر ما برای نفی یا اثبات هر مدعائی لازم است كه مطالعات تطبیقی دقیقی از نظر زبان شناسی تاریخی ،باستان شناسی ، انسان شناسی، افسانه شناسی،و هنری این انسان ها داشته باشیم. تنها در سایه چنین مطالعاتی میتوان گفت كدام یك از انها قدمت بیشتری دارند. بعضی اقوام سرخ پوست امریكا،چه ماقبل ترك و چه غیر ترك ،در اوراسیا تاثیرات عمیقی از ترك ها را بر خود داشته اند. از هر ریشه ای كه باشند ، تاثیرات و نزدیكی زیاد انها را به نركها نشان می دهد كه در 20 تا 30 هزار سال پیش تركها در قاره اوراسیا بطور وسیع پراكنده بوده اند.
در مخالفت با نتیجه گیری فوق ،طرفداران مركزیت اروپائی علوم،وجود ارتباط اقوام سرخ پوست امریكا با قبایل اوراسیا را رد می می كنند.ولی بررسی دقیق نشان میدهد كه در حدود 20 تا 30 هزار پیش تنگه برینگ وجود نداشته است و قاره امریكا و اسیا بوسیله خشكی پل مانندی بهم وصل بوده اند و انسان ها ازادانه و به راحتی از انها در رفت و امد بوده اند.(ب.كوزمیشكف.342.1968) (11) . انواع انسانی ، مطابق خصوصیات سرخ پوستان امریكا ، هم در اسیا و هم در اروپا پیدا شده اند ، همچنین در باشقیرستان (گ.ماتیوشین 29-30.1969 ) (12) و هم در مغولستان (نووگرودوا . ای.ا.30-1977 ) (13).جمجمه ها و مقبره های پنج هزار ساله نشان می دهد كه اجداد سرخ پوستان امریكا در این مناطق زندگی می كرده اند.
هیئت اعزامی باستانشناسی مشترك امریكا و حكومت شوروی، بدین نتیجه رسیده اند كه مردمانی از اسیا به قاره امریكا ، از طریق تنگه برینگ ، الاسكا و جزایر الوتیان مهجرت كرده اند.سرپرست این گروه اعزامی ، "اوكلانیكوف " متوجه شده است كه سیبریه ای ها ،اولین اریكائی ها هستند.(اكلانیكوف1975-33) (14).انها بتدریج مسافرت سخت و طولانی بسوی امریكای جنوبی داشته اند.(ب.كوزمیشكوف.1968-343) (15)
اعلام اینكه باستانی ترین تركها در اروپای غربی،حتی در سبه جزیره ایبری زندگی می كرده اند،میتواند فرضیه اولین مهاجرت به امریكا،از طریق اروپا را مطرح كند. ولی این فرضیه احتیاج به بررسی خیلی دقیق دارد.
مردم "مایا" نشان میدهند كه انها گروه بزرگی از سرخ پوستان امریكائی هستند كه در شبه جزیره یوكاتان ساكن شده اند . مایا ها قبل از دوره ما، تمدن و فرهنگ بسیار پش رفته ای ایجاد كرده بودندكه احتیاج به مطالعات مخصوص دارد، ما فقط اینرا میدانیم كه تمدن انها توسط فاتحان اسپانیائی از بین رفته است.
اگر همانندی تركها و سرخ پوستان امریكا ثابت شود،می توانیم بگوئیم ،تركها قبل از اینكه اجداد سرخ پوستان امریكا به انجا مهاجرت بكنند وجود داشته اند.در صورتی كه مهاجرت اجداد اوراسیائی سرخ پوستان امریكا از طریق تنگه برینگ (كه قبلا وجود نداشته) انجام شده باشد،بایددر مورد اقوام بسیار قدیمی تركی در ناحیه شرق سیبری زندگی می كرده اند، تحقیقات گسترده ای صورت گیرد.اگر دانشمندان بتوانند ثابت كنند كه مهاجرت از طریق اروپا صورت گرفته، باید در ان مناطق در مورد اجداد قدیمی تركهای ان مناطق تحقیقات وسیعی انجام شود.
دكتر رحمت قاضیانی
2/6/1385
Literature
1-John Djosselin
2-Otto Rerig
3-Stig Vikander
4-Karimullin A.1976.Possible relationship of American Indian language with the Turkic linguistics.Kazan
5-Diego de landa,1955,17,77,79
6-U.V.Knozonov
7-Diego de landa.1955,37
8-Ilminsky N.I.1862.Introductiry Lecture in the Turkic-tatar language course.Kazan.
9-U.D.Knozonov
10-Diego de Landa.1955,37
11,15-Kuzmishchev,V.1968 Secrets of Maya Priest.M
12-Matushkin G.1969.Indian in the Ural//Around the world, No.10
13-Novogradova E.A.1977.Antique monuoments and some problems of the Mongolian ethnogenesis//Problems of the Far East.No .1
14-Okladnikov A.1975.First Americans were Siberians//Science and Life.No.12.