بیشكك - ناظران می گویند كه یك بازی تخته ای سنتی قرقیزستان با نام توقوز كورگول در طی 20 سال گذشته از شهرت زیادی برخوردار شده است.

كامچی بیگ قاسموف رئیس فدراسیون توقوز كورگول گفت كه قبلا برای انجام مسابقات یافتن 15-10 نفر دشوار بود؛ اما اكنون بیش از 200 نفر در مسابقات شركت دارند. حتی نسخه كامپیوتری نیز موجود است.

این بازی به تخته ای با 9 خانه سنگ (توپ) در هر طرف، 162 سنگ كوچك و دو محفظه بزرگتر (با نام كازان) نیاز دارد كه توپ های حریف در آن نگه داشته می شوند.

تورجون زاده كالیف یك بازیكن اهل بیشكك گفت كه هدف این است كه هر بازیكن بكوشد سنگ های حریف را بگیرد.

بازی با 9 سنگ در هر محل شروع می شود. بازیكنان سنگ ها را گرفتن همه موارد یك خانه و قرار دادن آنها در یك خانه دیگر حركت می دهند و یك سنگ در هر خانه بصورت خلاف عقربه ساعت حركت می كند. وقتی آخرین سنگ برده شد، اگر در خانه حریف و تعداد سنگ ها در آن خانه زوج باشد، بازیكن آن سنگ ها را می گیرد.

تاریخچه بازی

تئوری های مختلفی در مورد منشاء این بازی عنوان شده اند و در یكی از آنها گفته شده است كه این بازی به زمان ماناس باز می گردد كه یك قهرمان ادبی (در حدود 1,000 سال پیش) است.

قاسموف گفت كه این باستانی در حال احیا است. ظهور مجدد آن به بازگشت فرهنگ فولكلور قرقیز پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی نسبت داده شده است.

او گفت: «در حدود 20 مسابقه یا رقابت هر سال در قرقیزستان انجام می شود. این چهارمین سال است كه ما رقابت های چنگیز آیتماتوف را برگزار می كنیم.»

این مسابقات از سیستم 13 دوری سوئیسی استفاده می كنند كه یك سیستم چرخش نوبنی است. مردان و زنان در یك مجموعه برای گرفتن مدال رقابت می كنند.

در برخی قوانین، بازیكنان زن می توانند جدای از مردان رقابت كنند، اما اگر بخواهند می توانند با مردان هم بازی كنند. عدم وجود محدوده سنی این امكان را بوجود آورده است كه یك فرد 10 ساله با یك فرد 20 ساله رقابت كند و این وضعیت اغلب اتفاق می افتد. تورنمنت ها عموما رقابت های انفرادی و تیمی دارند.

جاذبه ای فراتر از مرزها و نسل ها

اولان جام تمیربایف استاد كلاس بین المللی توقوز كورگول، قهرمان سه دوره و قهرمان جهان اول از قزاقستان است، گفت كه این بازی در قزاقستان نیز انجام می شود.

او گفت: «ما آن را توقوز كومالاك می نامیم. از زمانی كه 9 ساله بودم آن را بازی می كردم. در وضعیت های دشوار باید حركت صحیح را پیدا كرد. ... این بازی بسیار جالب است. من دومین بار است كه در مسابقات آیتاموف در اینجا شركت می كنم و برای دومین بار در بخش انفرادی مسابقات برنده شده ام.»

آیدانه تابیل دیوا یك بازیكن 15 ساله اهل منطقه پانفیلوف در استان چوی از كلاس چهارم تاكنون توقوز كورگول بازی می كند.

او گفت: «خواهرم نحوه بازی كردن را به من یاد داد. من این بازی را بیشتر از همه بازی های تخته ای دوست دارم.»

استاد پریزاد یوسپوا 16 ساله از زمانی كه 8 ساله بوده است این بازی را انجام می داده است.

او گفت: «امسال من عنوان استادی را در مسابقات عمران خان [در بیشكك] كسب كردم. سن بازیكنان در این بازی مطرح نیست. من فقط به یك دختر 10 ساله باختم. البته من خجالت زده شدم، اما بازی است دیگر.»

گزینه اینترنتی. ریاضی دانان قرقیزستان در سال 1999 یك نسخه رایانه ای این بازی را درست كردند.

قاسموف گفت: «نسخه الكترونیكی بر روی اینترنت توسط در حدود 600 بازیكن ثبت شده در این كشور و توسط 100,000 نفر در سراسر جهان بازی می شود.» بازی بر روی اینترنت یك چالش واقعی است.

قاسموف گفت: «رایانه بهترین مكان برای دیدن میزان دشواری توقوز كورگول است. برای مثال، در شطرنج، رایانه در هر حركت تا 1 میلیون حركت را محاسبه می كند، اما در این بازی، پس از سه حركت، همان كامپیوتر به سه یا چهار دقیقه وقت نیاز دارد تا همه متغیرها را حساب كند و پس از هفت حركت، كامپیوتر متوقف می شود.»

او گفت كه فدراسیون در سال 2014 می خواهد چیز جدیدی در قرقیزستان ایجاد كرده و آن را در اختیار عموم مردم قرار دهد.

او گفت: «من هنوز نمی خواهم بازی جدید رایانه ای را فاش كنم؛ هنوز مخفی است. من فكر می كنم این بازی طرفداران زیادی پیدا كند.»